Trudny temat: molestowanie seksualne

Co to jest molestowanie seksualne?

Na początek warto wyjaśnić, czym właściwie jest molestowanie seksualne – chociaż o tym temacie mówi się dużo, tak naprawdę wielu nastolatków ma całą masę wątpliwości. Bo czy ciągłe żartowanie na temat piersi, tak ochoczo praktykowane przez wujka, to już molestowanie, czy jeszcze głupie żarty?

Wyjaśnijmy zatem – molestowanie seksualne to każde zachowanie, które dotyczy naszej seksualności albo płci i które nie jest przez nas akceptowane. Utrzymując przykład żartującego wujka – jeśli swoim dowcipkowaniem wprowadza nas w zakłopotanie i zażenowanie, a do tego nie reaguje na prośby o zakończenie swojego zachowania – to jest to właśnie molestowanie seksualne. Co jeszcze warto wiedzieć o tym problemie?

Molestowanie seksualne zwykle dzieli się na psychiczne i fizyczne. Oba typy molestowania wyrządzają znaczące szkody w psychice ofiary. Czym zatem różni się jeden typ od drugiego?

Molestowanie psychiczne dotyczy takich zachowań, jak:

• komentarze, gestykulacje o charakterze seksualnym, uwagi
• nakłanianie do oglądania filmów i zdjęć pornograficznych, a także pokazywanie tego typu treści wbrew woli drugiej osoby
• wysyłanie sms-ów i mms-ów o treści erotycznej
• szerzenie informacji o charakterze seksualnym, dotyczących osoby molestowanej (w tym zwykłe plotkowanie)

Jeśli chodzi o molestowanie fizyczne, są to następujące zachowania:

• „zaczepki” fizyczne – czyli np. podszczypywanie
• dotykanie części ciała drugiej osoby
• pocałunki, przytulanie się – wszystko wbrew woli drugiej osoby
• gwałt

Skutki molestowania seksualnego

Molestowanie seksualne to działanie, które zawsze odbija się na zdrowiu psychicznym (czasem również na fizycznym) osoby pokrzywdzonej. Psychologowie podkreślają tutaj przede wszystkim olbrzymie problemy z nawiązaniem prawidłowym relacji damsko – męskich. Mówiąc inaczej, molestowana nastolatka z dużym prawdopodobieństwem będzie miała problemy z wejściem w zupełnie „normalny” związek. Lęk przed mężczyznami, obrzydzenie do kontaktów seksualnych oraz nieumiejętność zaufania drugiej osobie – uczucia te uniemożliwiają zawarcie i wytrwanie w związku , nie wspominając już o braku umiejętności czerpania przyjemności z seksu. Ponadto, co bardzo ważne, osoby molestowane seksualnie mają wyjątkowo niskie poczucie wartości – dotyczy to zwłaszcza tych dziewcząt, które z problemem musiały borykać się przez wiele lat.

Oto, jak o swoich problemach opowiada Kasia – dzisiaj dorosła już kobieta:
„Kiedy byłam małą dziewczynką, moja mama wyszła powtórnie za mąż. Kiedy zaczęły rosnąć mi piersi, mój ojczym zaczął się zmieniać – ciągle żartował o tym, jak to chłopcy będą mieli ze mną dobrze, powtarzał, jaka jestem śliczna i seksowna. Z czasem – oczywiście tylko wtedy, kiedy nie było mamy, zaczął mnie dotykać. Nie uważałam tego za molestowanie – wtedy wydawało mi się, że skoro nie wchodzi do mojego łóżka, to nie ma o czym mówić. Dzisiaj już wiem, że te jego obleśne żarty, klepanie po tyłku, szczypanie w udo albo „przypadkowe” dotknięcia moich piersi były zwykłym molestowaniem. Niestety, długo trwało, zanim zaufałam jakiemuś mężczyźnie – nabrałam do nich wszystkich okropnego obrzydzenia, wydawało mi się, że wszystkim zależy tylko na seksie. Poza tym czułam się źle sama ze sobą.”

Przypadek Kasi nie jest jedyny – wiele dziewcząt uważa, że zrobi z siebie „panikary”, jeśli będzie głośno mówiło o molestowaniu. Niestety przyjęło się, że jeśli mężczyzna nie dotyka kobiety konkretnie w miejsca intymne, nie próbuje jej zgwałcić – to jej nie molestuje. W efekcie ofiara biernie poddaje się temu, co jej się nie podoba.

Gdy jesteś ofiarą molestowania seksualnego

Ofiary molestowania seksualnego bardzo często przyjmują niewłaściwą „taktykę” postępowania. Oto obrazowe tego przykłady:

W szkole jest kilka chłopaków, którzy często żartują z jednej z uczennic – zawsze w kontekście seksualnym. Czasem zdarza się, że któryś złapie ją za rękę albo wykona w jej stronę ruch o charakterze seksualnym. Zwykle jej reakcja to milczenie, unikanie ich towarzystwa – liczy na to, że w końcu im się „znudzi” i dadzą jej spokój.

Opinia psychologa: Takie zachowanie to ciche przyzwalanie na traktowanie siebie w niewłaściwy sposób. Chłopcy, którzy dopuszczają się molestowania, będą robić to dalej – nie otrzymują żadnego sygnału, że ktoś się na to nie zgadza i że mogą ponieść tego konsekwencje. Rozwiązaniem jest stanowcza reakcja – „Nie życzę sobie więcej takich tekstów i zachowań. Jeśli znowu się powtórzą, idę do dyrektora i informuję go o całej sprawie”.

Za każdym razem, kiedy starszy mężczyzna spotyka swoją bratanicę, żartuje na temat jej wyglądu, pupy, kobiecości. Ona zwykle też się z tego śmieje. Jednak robi to, ponieważ jest to dla jedyna sensowna reakcja –  wyczytała, że czasem najlepiej takie sytuacje obracać w żart.

Opinia psychologa: Zareagowanie śmiechem na molestowanie seksualne jest błędem – jeśli tak robisz jasny, choć błędny komunikat – rozśmiesza mnie to, co mówisz, to świetny żart. Nie ma zatem niczego dziwnego, że nieprawidłowe zachowanie się powtórzy. Molestowanie seksualne nie jest śmieszne – należy więc wysłać jasny komunikat: „Nigdy mnie to nie bawiło, ale nie wiedziałam, jak reagować. Przestań tak żartować, nie życzę sobie tego, to dla mnie krępujące.”

14-latka jest ciągle dotykana przez swojego ojca. Boi się, że w końcu stanie się coś złego, jednak nic z tym nie robi – to w końcu jej tata, kto by jej uwierzył?

Opinia psychologa: W takiej sytuacji zawsze należy reagować. Powiedzieć komuś zaufanemu o tym, co się dzieje – może jest to mama, szkolny psycholog albo godny zaufania nauczyciel. Molestowanie seksualne dzieci jest przestępstwem – warto o tym wiedzieć. Dodatkowo, także kazirodztwo, czyli utrzymywanie kontaktów seksualnych z rodziną także jest karalne. Co istotne, brak reakcji zwykle doprowadza do negatywnego rozwoju sytuacji – czyli np. do gwałtu.

Gdy jesteś ofiarą molestowania

Jeśli jesteś ofiarą molestowania seksualnego, przede wszystkim musisz uwierzyć, że masz prawo głośno i stanowczo powiedzieć: „nie życzę sobie takiego traktowania”. Masz prawo bronić się i protestować przed takim, a nie innym zachowaniem drugich osób. Odrzuć zatem obawy o to, że ktoś przestanie cię lubić, że tylko żartuje, a ty przesadzasz – żart jest żartem tylko wtedy, kiedy jest zabawny dla obydwóch osób. Porozmawiaj z opiekunem, pedagogiem szkolnym albo…. zgłoś sprawę na policję. Choć te ostatnie rozwiązanie wydawać Ci się może trudne, to właśnie policja jest najodpowiedniejszym miejscem do zgłoszenia molestowania seksualnego, szczególnie gdy dotyczy ono molestowania w rodzinie.

Pomoc dla byłych ofiar molestowania seksualnego

Musiałaś zmierzyć się z molestowaniem seksualnym w przeszłości? Jeśli nie byłaś w stanie odpowiednio zareagować i sytuacja trwała długo bądź doszło np. do gwałtu, z pewnością potrzebujesz wsparcia, by uporać się z trudnymi wspomnieniami. Choć teraz może wydawać ci się, że już jest po wszystkim, w nawiązywaniu relacji z mężczyznami możesz napotkać trudności. Dowiedz się zatem, czy możesz porozmawiać z kimś zaufanym np. w poradni psychologicznej w twoim mieście. Choć dla wielu osób rozmowa z kimś obcym może być bardzo trudna, to wizyta u psychologa i jego pomoc, są nieocenionym środkiem terapeutycznym dla ofiar przemocy seksualnej. Więcej szczegółów oraz fachową pomoc znajdziesz także na niebieskiej linii.

Gdy nie chodzi o ciebie…

Byłaś świadkiem molestowania seksualnego? Pamiętaj, że nie możesz milczeć, twoja pomoc i wsparcie mają teraz olbrzymie znaczenie. Przede wszystkim, stań po stronie ofiary molestowania – jeśli jest nią koleżanka z klasy, udaj się z nią do dyrektora i potwierdź wszystko jako świadek.

Czasem sytuacja nie rozgrywa się w szkole – możesz na przykład zauważyć, jak twoja kuzynka jest molestowana przez wujka. Nie ignoruj swoich uczuć, poinformuj o zdarzeniu rodziców. Pamiętaj, że to, co widziałaś, może być tylko elementem trudnej rzeczywistości – tym bardziej więc nie usprawiedliwiaj swojego milczenia faktem, że to tylko „jeden raz”.

Bycie odważnym i stanowczym w tak trudnej, delikatnej sprawie nie jest rzeczą prostą – jest wręcz niezwykle trudne. Warto jednak oprzeć się pokusie „zwalczenia” tematu śmiechem albo ignorancją – w imię swojego bezpieczeństwa i zdrowia psychicznego.